Twee van hen, Hidde van Veen en Erik Rademakers, hadden zich voorgedaan als master-studenten Pedagogische Wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Hun onderzoek betrof de relatie tussen persoonlijke leerstijl van de leerlingen en de didactische aanpak. Bij indeling van schoolklassen op persoonlijkheid werden voor volgend jaar forse stijgingen op de internationale PISA-onderwijsranglijsten voorzien. Van het onderzoek werd onder andere melding gemaakt op Radio1. Het bedrog werd gestaakt toen het Dagblad Trouw naar het onderzoeksrapport vroeg.
Gaan wij de controle op de betrouwbaarheid van de berichten die wij op onze site plaatsen nu opvoeren? Dat gaan we niet doen. Ons papieren magazine kent die controle overigens wel. Artikelen worden daarin pas geplaatst na beoordeling door de redactie. Maar de site functioneert als extra service, als doorgeefluik van wetenswaardigheden. De site wordt beheerd door onze eindredacteur. Zij is geen professioneel pedagoog, maar neerlandica. Wel beloven we dat we wanneer blijkt dat een bericht nep is het, net als nu, onmiddellijk van de site verwijderen. Die mogelijkheid biedt een website gelukkig. Een inmiddels uitgevente oplage van een papieren tijdschrift vernietig je niet zo gemakkelijk meer. Ook radio-uitzendingen zijn tot in lengte van dagen na te luisteren.
In tegenstelling tot vele anderen die ik over deze zaak gesproken heb, vind ik het wel een geslaagde grap. Niet bijster origineel natuurlijk, maar het drukt ons wel weer met de neus op de feiten. Wel stel ik voor dat we nu weer voor een paar jaar alleen maar echte fake produceren en geen fake-fake, anders wordt het te verwarrend. Ik heb mijzelf overigens de vraag gesteld of ik er als door de wol geverfde deskundige ook ingevlogen zou zijn. Dat is achteraf natuurlijk gemakkelijk praten, maar de belofte die in de lead van het persbericht wordt gedaan, dat een gewijzigde aanpak op grond van het onderzoek in één jaar tijd een aanzienlijke stijging op de PISA-ranglijst zou betekenen, had natuurlijk al een bel moeten doen rinkelen. De reden waarom mensen de onechtheid van zo’n bericht niet onmiddellijk doorhebben, heeft te maken met het feit dat door echte wetenschappers aan onze universiteiten veel onderzoek gedaan wordt dat als twee druppels water lijkt op dit onzin-onderzoek. Dat zou te denken moeten geven.
Het aardige is bijvoorbeeld dat Roos Vonk een aantal malen in de weekendbijlage van de Volkskrant had mogen publiceren over het met valse gegevens onderbouwde onderzoek dat zij met Diederik Stapel deed. Het wetenschapskatern had aan het onderzoek geen aandacht besteed, omdat de redactie het niet vertrouwde. Beter dan andersom, zou ik zeggen.
Bas Levering, Hoofdredacteur PiP
